Κυριακή 5 Μαρτίου 2017

Εθιμα  Βλάχων (που σχετίζονται με γαστρονομικές συνήθειες) για το Μήνα Μάρτιο 

Απόσπασμα απο το βιβλίο του Γιώργη Εξαρχου Ελληνόβλαχοι(Αρμάνοι), τόμος Α, Εκδόσεις Καστανιώτη, λαογραφία.

Απο την παραμονή της 1ης Μαρτίου πρωί πρωί σηκώνονται οι μάνες με τις κόρες τους και γυρίζουν τους κήπους(σουρίνιλε σι γκαρντίνιλε), για να βρούν τα πρώτα ανοιξιάτικα χόρτα όπως λάπατο(στιάγε) και τις πρώτες κορυφές απο τσουκνίδα(σμεάρα ντι ουρτζάκα). Με αυτά θα φτιάξουν την πισπιλιστή καλαμπουκόπιτα(πίτα πισπιλίτα) και να φάνε οι κόρες τη Πρωτομαρτιά, για να μην τις μαυρίσει ο ήλιος ο Μαρτιάρης, ο δαγκανιάρης, που ως το μεσημέρι μας λιώνει απο τη ζέστη και ως το βράδυ μας τρελλαίνει απο το κρύο.
Οι Βλάχοι το λένε αυτό με το ποίημα:

Σοάρλε Μαρτιούτα λου μουσκουτά λου
Τσι σι νσοάρα κου φιουνάλου τραμαντάλου
Τσι παν λα πράντζου να τουκεάστε
σι παν λα σεάρα να μπιλεάστε

Δηλαδή: Ο ήλιος του Μαρτιού, ο δαγκανιάρης
όπου παντρεύει τον σφυριχτό τραμουντάνα
που μέχρι ο μεσημέρι μας λιώνει 
κι ως το απόβραδο μας γδέρνει.

Οι θεοφοβούμενοι Βλάχοι σε όλη τη διάρκεια της καθαρής εβδομάδας δε τρώνε ούτε λάδι και λένε: 
Κάρι σιπταμάνα αέστα
μάνγκα ουντουλέμνου
του αλάντα μπάντα 
μάνγκα μούλτου λέμνου
Δηλαδή: 
Οποιος τη εβδομάδα ετούτη
τρώει λάδι, στην άλλη ζωή τρώει πολύ ξύλο. 

Οι νοικοκυρές κρατάνε αυστηρή νηστεία και δε τρώνε τίποτα απο τη παραμονή και όλη τη καθαρή Παρασκευή και αποφεύγουν να πιάσουν αποιαδήποτε άλλη δουλειά στο χερι που είναι άσχετη απο τις ετοιμασίες για τα μνημόσυνα. Ολα τα σπίτια θα φτιάξουν σιτάρι(βα σα μπαγκα γκράνου) για τους κοντινούς και για όσους έχουν απομακρυνθεί χρονικά. Οσες φαμίλιες έχουν χρονολογικά κοντά πεθαμένους(άου απροάπτε μόρτσιλι) και δεν έχουν περάσει 3 χρόνια, για να γίνει ανακομιδή, φτιάχνουν ζυμαρόπιτες(πίτα ντι αλοάτου) και αφράτες κασιάτες(πίτα ντι κάσιου) και τις πασπαλίζουν με ζάχαρη. Αν έχουν πεθαμένους που χάθηκαν νέοι, φτιάχνουν ρυζόπιτες με φύλλα, ζάχαρη, σταφίδες και κανέλα. Προσκαλούν απο την προηγούμενη με ένα μεγάλο κομμάτι απο εφτάζυμο μοσχοβολιστό ψωμί, την κουμάτα, συγγενείς, φίλους, γείτονες σε τραπέζι (αστεάρια μεάσα).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου